HavalarÄ°n Ä°sÄ°nmasÄ° ile Türk insanÄ°nÄ°n çoluk çocuk ailece vazgeçilmezleri arasÄ°nda bulunan mangal sezonu da açÄ°ldÄ°. Sahiller, orman içi piknik alanlarÄ° hafta sonlarÄ° dolup taÅŸarken, mangalcÄ°larÄ°n yoÄ�un talep gösterdiÄ�i kanat fiyatlarÄ°ndaki artÄ°ÅŸ piknikçileri üzdü. 4 kiÅŸilik bir ailenin hafta sonu mangal maliyeti 200 TL'yi bulurken, en önemli protein kaynaÄ�Ä° olan et sektörünü masaya yatÄ°rdÄ°k ve üretici, toptancÄ°, tüccar ve nihai tüketicileri dinleyerek et sektörünü mercek altÄ°na aldÄ°k.

10 YILDA 3 KAT ARTTI

Tüketiciler et fiyatlarÄ°nÄ°n yüksekliÄ�inden dert yanarken, üreticiler de emeklerinin karÅŸÄ°lÄ°Ä�Ä°nÄ° alamamaktan ÅŸikayetçi. Sektör temsilcileri ile yaptÄ°Ä�Ä°mÄ°z görüÅŸmelerde et fiyatlarÄ°nÄ°n son 10 yÄ°lda 3 katÄ°na çÄ°ktÄ°Ä�Ä° bilgisine ulaÅŸtÄ°k. Bahar aylarÄ°nda mangal sezonunun açÄ°lmasÄ° ile yükseliÅŸe geçen et fiyatlarÄ°nÄ° frenlemek isteyen hükümetin ithalat kartÄ°nÄ° açmasÄ°, piknik alanÄ°ndaki mangalda etin ateÅŸi kÄ°sa vadede düÅŸecek gibi gözükmüyor. Mangal sezonunun açÄ°lmasÄ° ile kuzu kuÅŸbaÅŸÄ°nÄ°n kilogramÄ° 62 TL, dana antrikot 70 TL, dana bonfile 80 TL, dana pirzola 47 TL, kuzu but 43 TL, dana kuÅŸbaÅŸÄ° 47 TL, kuzu but 43 TL, kuzu kaburganÄ°n fiyatÄ° ise 36 TL'ye yükseldi. Üreticiden tüketiciye ulaÅŸÄ°ncaya kadar yaklaÅŸÄ°k 10 milyon kiÅŸinin geçimini saÄ�ladÄ°Ä�Ä° sektörün yÄ°llÄ°k cirosunun ise 15 milyarÄ° beyaz et, 20 milyar TL'si kÄ°rmÄ°zÄ° et olmak üzere 35 milyar TL olarak tahmin ediliyor.KÄ°rmÄ°z et fiyatlarÄ°nÄ°n sürekli artÄ°ÅŸ kaydetmesi Türk insanÄ°nÄ° daha ucuz protein kaynaÄ�Ä° olan tavuk etine yöneltti. KÄ°rmÄ°zÄ° ette kiÅŸi baÅŸÄ° yÄ°llÄ°k tüketim 15 kiloya çÄ°kmasÄ°na raÄ�men, kentleÅŸmenin de etkisi ile hÄ°zlÄ° talep artÄ°ÅŸÄ° fiyat yükselmesi olarak vatandaÅŸÄ°n karÅŸÄ°sÄ°na çÄ°kÄ°yor. KÄ°rmÄ°zÄ° etin ortalama kilosu 38 TL civarÄ°ndayken, vatandaÅŸ kilosu ortalama 7.5 TL olan tavuk eti ile protein ihtiyacÄ°nÄ° gidermeye yöneldi. Bu da balÄ°k, kÄ°rmÄ°zÄ° et ve tavuk dahil olmak üzere yÄ°llÄ°k 38 kilogram olan et tüketiminin yüzde 60'Ä°nÄ°n tavuktan karÅŸÄ°lanmasÄ°na neden oluyor. Ucuz olmasÄ°ndan dolayÄ° özellikle dar gelirli vatandaÅŸlarÄ°n en önemli besin kaynaÄ�Ä° haline gelen tavuk eti tüketimi yÄ°llÄ°k 23 kiloya ulaÅŸmÄ°ÅŸ durumda. Mangal sezonunun açÄ°lmasÄ° ile kanat talebinin artmasÄ°, bu ürünün fiyatÄ°nÄ° da artÄ°rdÄ°. Mart ayÄ°nda kilogramÄ° 9 TL olan kanat, nisan ortasÄ°nda 18 TL'ye yükseldi.ET 5 TL UCUZA SATILABÄ°LÄ°RTürkiye Kasaplar Federasyonu Genel BaÅŸkan Vekili ve Antalya Kasaplar OdasÄ° BaÅŸkanÄ° Osman YardÄ°mcÄ°, Türkiye'de kesimlik sÄ°Ä�Ä°r veya et sÄ°kÄ°ntÄ°sÄ°nÄ°n olmadÄ°Ä�Ä°nÄ° belirterek, mangal sezonunda spekülatörlerin ortaya çÄ°ktÄ°Ä�Ä°nÄ° söyledi. YardÄ°mcÄ°, 4 TL'lik KDV indiriminin ardÄ°ndan 1 TL de kasaplarÄ°n indirim yapmasÄ° halinde etin 5 TL ucuzlayacaÄ�Ä°nÄ° belirtti. Yaz mevsiminin gelmesi ve mangal sezonunun açÄ°lmasÄ°yla birlikte her yÄ°l et fiyatlarÄ°nÄ°n gündeme geldiÄ�ine dikkat çeken YardÄ°mcÄ°, kÄ°rmÄ°zÄ° ete son iki yÄ°lda sadece 2 TL zam geldiÄ�ini kaydetti. YardÄ°mcÄ°, “Bu büyük bir zam deÄ�il. Et kÄ°tlÄ°Ä�Ä° da yok. Ülkemizde havyan da çok et de çok. BazÄ° spekülatörler var, yok deÄ�il. Yaz sezonunda vatandaÅŸlarÄ°mÄ°z ete yükleniyor. Talep olduÄ�u zaman satÄ°ÅŸ oluyor. Bunu fÄ°rsat bilenler her yÄ°l aynÄ° ÅŸeyi Ä°sÄ°tÄ°p vatandaÅŸÄ°n önüne koyuyor. Ette büyük bir zam yok” diyerek mangal spekülatörlerine sert çÄ°ktÄ°.

ÜRETEN DE SATAN DA DERTLÄ°
Et fiyatlarÄ°nÄ° frenlemek isteyen hükümet geçtiÄ�imiz yÄ°l hayvancÄ°lÄ°k sektörüne 3.2 milyar TL destek verirken, besiciler ve eti tüketiciye ulaÅŸtÄ°ran kasaplar da dert küpü.  Tire Et ve Süt Kooperatifleri BirliÄ�i BaÅŸkanÄ° Mahmut Eskiyörük, üretici olarak vatandaÅŸlarÄ°n ucuz et tüketmesinden yana olduklarÄ°nÄ° söyledi. Eskiyörük, “Et sektöründe ithalat gibi günü kurtaran giriÅŸimler fayda getirmez. Ä°thal ete güven yok” dedi. Türkiye Kasaplar, Besiciler Et ve Et Ürünleri Esnaf ve SanatkarlarÄ° Federasyonu BaÅŸkanÄ° FazlÄ° YalçÄ°ndaÄ� da Türkiye'de geçen yÄ°l hayvan varlÄ°Ä�Ä°nÄ°n ciddi miktarda azaldÄ°Ä�Ä°nÄ° söyledi.

Ä°STANBUL DOYMUYOR
Türkiye Ä°statistik Kurumu'nun (TÜÄ°K) GÄ°da, TarÄ°m ve HayvancÄ°lÄ°k BakanlÄ°Ä�Ä° verilerine dayanarak hazÄ°rladÄ°Ä�Ä° hayvancÄ°lÄ°k istatistiklerine göre, Türkiye'de tarÄ°mda kayÄ°tlÄ° büyükbaÅŸ ve küçükbaÅŸ hayvan sayÄ°sÄ°nÄ°n toplamÄ° 55 milyon 510 bin civarÄ°nda.Bu sayÄ°nÄ°n 14 milyon 222 binini büyükbaÅŸ, 41 milyon 329 binini de küçükbaÅŸ hayvanlar oluÅŸturuyor. Türkiye'de bir yÄ°lda 1 milyon 100 bin ton dana eti, 200 bin ton da küçükbaÅŸ hayvan eti üretiliyor. Üretilen etin 330 bin tonu Ä°stanbul'da, 970 bin tonu diÄ�er illerde satÄ°lÄ°yor. Ä°stanbul'da bir günde 400 ton kÄ°rmÄ°zÄ° et ile 500 ton sucuk, salam, pastÄ°rma gibi et ürünleri tüketiliyor.Türkiye'de kÄ°rmÄ°zÄ° et tüketimi kiÅŸi baÅŸÄ° 14 kilogram olarak tahmin edilirken, bu rakam Avrupa BirliÄ�i ülkelerinde 33 kilogram olarak gerçekleÅŸiyor.